tekst: Pauline de Bruin
Wegwerphandschoenen, plastic spoelbekertjes, mondkapjes-voor-éénmalig-gebruik: de afvalberg in de gezondheidssector is hoog. Dat moet toch groener en klimaatvriendelijker kunnen, vond tandarts Angelica Setiaman. Als secretaris bij Klimaatgesprekken, zag ze wat er allemaal mogelijk was en nu zet ze zich met hart en ziel in voor verduurzaming van de tandartssector. ‘Het is nog een beetje pionieren, maar het bewustzijn groeit snel.’
‘KG was een verademing’
Zo’n 4 jaar geleden was Angelica op zoek naar een plek ‘waar ik mijn duurzame ei in kwijt kon’ en stuitte op de vacature van secretaris bij Klimaatgesprekken. Ze was op haar plek in die functie en volgde in de begintijd ook een workshopreeks van Klimaatgesprekken in Haarlem. Angelica kijkt met plezier op haar KG-tijd terug. ‘Het was zo leerzaam, je steekt veel op van elkaar en het was een verademing om zoveel mensen met dezelfde idealen tegen te komen.’ Waar Angelica’s groene hart vandaan komt, weet ze niet zeker. ‘Thuis werden we wel opgevoed met de boodschap dat je respectvol met elkaar en met de natuur moet omgaan. En mijn vader knuffelde alle dieren die op zijn pad kwamen, dus volgens mijn man is het zijn “schuld” dat mijn zus en ik vegetariër zijn’, lacht Angelica. In de loop der jaren groeide haar klimaat-bewustzijn en kleurde haar hart langzaam donkergroen.
Kleine revolutie
Inmiddels is Angelica niet meer actief betrokken bij Klimaatgesprekken. ‘Het begon te kriebelen. Ik dacht, wat ik voor KG doe, wil ik doen voor mijn eigen branche. Ik had het gevoel dat er in de tandartssector vrijwel niets gebeurde op klimaatgebied. Op mijn werk – ik werk in de jeugdtandverzorging in een praktijk met 25 mensen – hadden we eerder wel een duurzaamheids-werkgroepje opgericht. Maar dat stond echt in de kinderschoenen, we moesten zelf bedenken welke stappen we konden nemen, want in de hele zorgsector stond het nog amper op de agenda.’ Het goede nieuws is dat er in die 4 jaar toch een kleine revolutie heeft plaatsgevonden, want in september dit jaar heeft de beroepsgroep tandartsen zowaar een duurzaamheidswerkgroep opgericht. Angelica: ‘Daar zit ik ook in. Bij deze vereniging zijn duizenden tandartsen aangesloten, dus nu krijgen we eindelijk de kans het binnen onze branche op ieders netvlies te krijgen.’
Stel je leverancier kritische vragen
Welke concrete stappen kunnen tandartsen volgens Angelica nemen om meer planeetvriendelijk te handelen? ‘We zitten natuurlijk gebonden aan strenge hygiëne-maatregelen. Dat maakt het niet eenvoudig. Maar je kunt óók verduurzamen door het pand waarin je zit aan te passen. Stap als praktijk over op groene energie, neem zonnepanelen, isoleer, schaf een warmtepomp aan. Dat scheelt al enorm in je uitstoot. Je kunt je medewerkers ook een goede fiets aanbieden, een OV-abonnement of een elektrische auto. Spreek uit dat je je wilt committeren aan The Green Deal. Gebruik milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen. En stel vragen aan je leveranciers. Waar komt dit materiaal vandaan? Hoe is het geproduceerd? Kan die witte jas ook gemaakt worden van gerecycled katoen? Door de vraag te stellen zet je de producent alvast aan het denken. Met alle deze stappen bij elkaar heb je al een flinke slag geslagen.’
Water uit de kraan
Angelica ziet ook mogelijkheden om haar patiënten mee te nemen in dit verhaal. ‘Als tandarts praat ik veel met kinderen en hun ouders en ik ben gewend goed te luisteren. Als ik dan vertel over hoe je je mond gezond houdt, wijs ik mijn patiënten er ook op dat er in Nederland perfect water uit de kraan komt, dat veel beter voor je gebit is dan cola of sap. Bovendien bespaar je met kraanwater geld en CO2-uitstoot. Ik ga zo’n gesprek heel tactisch aan hoor. Op de manier van KG, daarom voelde ik me daar ook zo thuis.’
Zelf de handschoen oppakken
De ‘lessen’ die Angelica leerde bij Klimaatgesprekken, past ze dus nog steeds toe. ‘Luisteren, praten en laten zien dat elk stapje er één is. Met elke keuze heb je invloed. Nee, van een klimaatdepressie heb ik weinig last. We weten dat we niet meer kunnen uitkomen op nul graden opwarming, maar we kunnen er nog steeds voor zorgen dat toekomstige generaties een goed leven kunnen leiden. Het is natuurlijk wel urgent. Het moet nu gebeuren. Mensen hebben een tijd op elkaar gewacht: wie pakt de handschoen op? Als dat niemand is, moet je het zelf doen. Gelukkig zijn er inmiddels duizenden duurzame initiatieven. Zelfs in de zorgsector rolt het als een sneeuwbal voort, steeds groter, steeds sneller. Als je dat ziet, besef je; ik ben niet de enige. Dat is gaaf, dat geeft mij kracht.’
Hulp gezocht
Omdat het voor Angelica en haar werkgroepen nog vaak zoeken is naar de duurzaamste weg, wil ze graag samenwerken met universiteiten en andere deskundigen. ‘Wat is bijvoorbeeld beter, plastic tandartsmateriaal recyclen, schoonmaken en hergebruiken of moeten we op zoek naar biologisch afbreekbaar plastic? Dat is een flink uitzoekwerk.’ Als iemand dit leest die ter zake kundig is en briljante tips heeft, dan houdt Angelica zich aanbevolen. Je kunt haar bereiken via: duurzaam@jtv-amsterdam.nl