“Als jij straks gratis de vliegtickets krijgt van je dromen, waar wil je dan heen vliegen?”
Deze vraag stelde de Challenge Day leader aan een volle zaal met 120 middelbare scholieren. Deze dag daagt scholieren uit om te dromen en om zichzelf te durven zijn. En ik deed mee als volwassen vrijwilliger. Nou, als ik één droom heb, dan is het wel dat we met zijn allen kiezen voor klimaatvriendelijker leven, waardoor we een sociale en schone samenleving hebben die we met een trots gevoel doorgeven aan onze kinderen. Daarom heb ik Stichting Klimaatgesprekken opgericht, maar dat was niet wat ik ging zeggen…
“Hou die vliegtickets lekker zelf, die schaden het klimaat, ik ga wel met de trein ergens heen!” Dat zou als antwoord de sfeer niet verhogen, vreesde ik. Dat zou mij en de anderen een ongemakkelijk moment bezorgen, vreesde ik. Maar hoe dan wel? Het schoot me in die secondes even niet te binnen. Dus toen nota bene ik, de oprichter van KlimaatGesprekken, als een van de mensen gevraagd werd naar wat ik zou doen, zei ik vrolijk: “Nou, ik zou naar Costa Rica gaan, vanwege de geweldige natuur daar!”
Geen woord over klimaatverandering, ook al vind ik dat een van de belangrijkste thema’s van deze tijd, zeker voor middelbare scholieren. Geen woord over wat je zelf kan doen om het ook leuk te hebben met minder klimaatschade. Dat dit zo ging, is heel ‘psycho-logisch’. We zijn allemaal gevoelig voor aardig gevonden worden, voor groepsdruk en voor wat ‘normaal’ is; we houden niet van ongemak. En dus praten we heel weinig over klimaatverandering. Terwijl onderzoek aantoont dat maar liefst 74% van de Nederlanders zich hier wel zorgen over maakt. We horen het niet van elkaar. Niet omdat Trump ons dit verbiedt (wat hij nu wel doet in zijn eigen land). Ook niet omdat Shell met een ‘generation discover festival’ de indruk wekt dat we het met techniek allemaal wel gaan oplossen. Trump en Shell helpen zeker niet mee, maar we praten er vooral zo weinig over omdat we het ongemak willen vermijden en niet gewend zijn om het klimaatgesprek te voeren. Ik zou nu wel weten wat ik zou antwoorden, maar had mezelf nooit voorbereid op zo’n moment!
Stel je voor dat we wél zouden praten over klimaatverandering en over het ongemak dat het ons geeft, dat we hieraan evenveel aandacht zouden besteden als aan de winnaar van The Voice of Holland, vluchtelingen of aan zwarte Piet? Dat we van elkaar zouden weten dat we bezorgd zijn, maar niet goed weten wat we eraan kunnen doen? Dat we van elkaar zouden horen hoe makkelijk en leuk klimaatkeuzes kunnen zijn, en hoe belangrijk we ze vinden voor onszelf, onze toekomst en (voor sommigen) alle leven op deze aarde? Als we dat werkelijk zouden doen, hoeveel stemmen zou klimaatontkenner Trump dan nog krijgen? En hoe snel zouden de ontwikkelingen dan gaan naar een fossielvrij Nederland, zonder kuchende kolencentrales of dampende diesels?
Wij geloven dus dat de grootste vijand van het klimaat niet Trump is, of Shell, maar ons eigen ongemak. Ongemak om ons uit te spreken en ongemak dat hoort bij leren een andere invulling te geven aan ons dagelijkse leven, omdat business as usual een doodlopende weg is.
Misschien wil je een keer meedoen aan de workshops van KlimaatGesprekken?