Isabelle werkt bij Vandebron en onderzoekt hoe ze duurzamer kan leven en schrijft hier over een blog. Deze maand: vliegen. Lees je mee?
We zijn alweer aangekomen bij de derde sessie van de Klimaatgesprekken, waarin we het onderwerp vervoer gaan behandelen. Ik ben hier eerlijk gezegd een beetje bang voor, omdat ik vermoed dat ik hier niet goed op zal scoren. Ik pak regelmatig de auto en ken het vliegtuig inmiddels ook wel goed van binnen. Kan ik dit veranderen, of eigenlijk, wil ik dit veranderen?
gemiddelde leestijd: 5 minuten
Klimaatgesprekken
Tijdens de cursus Klimaatgesprekken ga ik met zes medecursisten in gesprek over onze eigen footprints en krijgen we inzicht in het effect van ons keuzes en gedrag op het milieu. Natuurlijk draag ik tijdens mijn werk al een steentje bij aan een betere wereld. Ik werk immers bij een duurzame energieleverancier. Deze cursus ben ik gaan doen om meer bewustzijn bij mezelf te creëren en met kleine stappen m’n persoonlijke footprint te verkleinen. Aan de slag dus.
CO2-uitstoot
Natuurlijk weten we allemaal dat de hoeveelheid kerosine die vrijkomt bij het opstarten van een vliegtuig niet bevorderlijk is voor de algehele CO2-uitstoot. Daarnaast zijn vluchten zo spotgoedkoop geworden dat het vaak naast makkelijker, ook nog goedkoper is geworden om met het vliegtuig naar bijvoorbeeld Berlijn te gaan, dan met de trein. Dat brengt ons bij het vraagstuk over verantwoordelijkheid. Als we de CO2-uitstoot willen verminderen, bij wie ligt dan de verantwoordelijkheid hiervoor? Is dat de overheid, die eindelijk eens belasting moet gaan heffen op kerosine? De vliegtuigmaatschappijen, die de prijzen van tickets moeten verhogen? Of wij als passagiers, die gewoon niet zo vaak het vliegtuig moeten pakken? Bart de Koning schreef er een interessant artikel over in de Volkskrant.
Berlin Tempelhof, ooit een van de grootste luchthavens van Europa is momenteel in gebruik als park, omdat het als centraal gelegen vliegveld te veel lokale milieu-overlast gaf
Groeiend aantal vluchten
Het is een vraag die ook binnen onze Klimaatgesprekken-groep tot frustratie leidt. Want als de tickets zo goedkoop blijven en vliegtuigmaatschappijen blijven stunten met prijzen, zullen veel mensen gewoon blijven vliegen, in plaats van met de trein te reizen of een bestemming dichter bij huis te zoeken. Volgens het CBS is het aantal aangekomen en vertrokken passagiers op Nederlandse luchthavens in 2017 met 9% gestegen ten opzichte van het eerste kwartaal in 2016. Dat zijn in totaal ruim 15,5 miljoen passagiers die alleen nog maar in het eerste kwartaal van 2017 op een Nederlandse luchthaven aankwamen of vertrokken. Een stijging van bijna 1,5 miljoen passagiers, waar heel wat extra vliegtuigen voor heen en weer hebben moeten vliegen. Je zou bijna zeggen dat het heel normaal is geworden om te vliegen.
Verantwoordelijkheid
Maar, bij wie ligt hiervoor de verantwoordelijkheid? Bij de luchtvaartmaatschappijen, overheden of bij onszelf als consumenten? Uit onze Klimaatgesprekken blijkt dat we hier als vliegende klanten zeker verantwoordelijkheid in dragen. Uiteindelijk ontstaat de toename in vluchten vanuit een verandering in vraag en aanbod. Minder vraag zal leiden tot minder aanbod, want geen enkele vliegtuigmaatschappij wil met halflege toestellen de lucht in. Met andere woorden, om de vraag naar vluchten te laten dalen, moeten we weten waarom het zo schadelijk is om te vliegen.
Verborgen impact: een ton C02
Het schadelijke effect van vliegen is voor reizigers redelijk abstract en ongrijpbaar. Terwijl je hoog in de wolken lekker films zit te kijken, stoot het vliegtuig waarin je zit tonnen C02 uit. Maar wat betekent dat, tonnen C02? En wat is het daadwerkelijke effect ervan?
Babette Porcelijn legt in haar boek Verborgen Impact heel duidelijk en visueel uit wat nou precies het milieu-effect is van reizen per vliegtuig: de CO2-uitstoot per persoon. Om bijvoorbeeld van Amsterdam naar Bali te komen, vlieg je 24.314 km over zee en land, dat kost 400.000 liter kerosine. Omgerekend stoot je per persoon tijdens een retourvlucht 4,8 ton CO2 uit. Volgens de Climate Neutral Group moet je 240 bomen planten om dit te compenseren. Per persoon! Als je nagaat dat er gemiddeld 500 passagiers in een vliegtuig zitten, betekent dit 120.000 bomen per retourvlucht.
Compenseren: schuldgevoel versus daadwerkelijke impact
Deze zomer ga ik op vakantie naar Indonesië. Het ticket was al geboekt voordat ik begon met de Klimaatgesprekken. Natuurlijk ga ik mijn vlucht compenseren, via het programma dat de luchtvaartmaatschappij aanbiedt. Maar zet dit nou echt zoden aan de dijk? Of ben ik voornamelijk mijn eigen schuldgevoel aan het afkopen? Milieuwetenschapper Bart Crezee van de Correspondent onderzoekt in dit artikel wat daadwerkelijk het effect is van dergelijke compensatieprojecten.
Je persoonlijke C02-uitstoot kun je compenseren met projecten van Just Diggit, dat gezonde ecosystemen creërt in Afrika
Wat kan ik zelf doen?
In ieder geval ga ik met de kennis die ik heb opgedaan, zeker niet onbevangen het vliegtuig in. Toch wil ik ook niet mijn vakantie, waar ik zolang voor heb gespaard, laten beïnvloeden door schuldgevoel. Ik heb besloten dit jaar een aantal dingen anders te gaan doen:
- Ik hou van reizen. Er zijn nog zoveel plekken op de wereld die ik graag wil ontdekken. Andere culturen die ik wil leren kennen. Maar ik snap dat daar een milieubelastend prijskaartje aanhangt. Vanaf vandaag moet ik bedenken dat er in Europa ook zoveel moois te zien is en dat ik niet per se naar de andere kant van de wereld hoef om een mooie vakantie te vieren. Dus in plaats van elk jaar te sparen en te reizen naar een verre bestemming, neem ik me voor om vanaf nu om de twee jaar naar een wat verdere bestemming te gaan.
- Binnen Europa ga ik niet meer met het vliegtuig. maar zal ik vanaf nu met de bus of trein reizen. Een stedentrip naar Parijs is super leuk en nog makkelijker met de trein (0,01 ton CO2-uitstoot) dan met het vliegtuig (0,2 ton CO2-uitstoot). Win-win naar mijn idee. Natuur & Milieu geeft in dit artikel leuke tips voor vakanties met de trein.
- We denken vaak dat we ver weg moeten gaan om het leuk te hebben, maar ik word eigenlijk ook heel blij van leuke activiteiten in Nederland. Een dagje strand als het mooi weer is, of met de boot naar de Waddeneilanden. Dat ga ik dit jaar vaker doen.
Impact: bewustwording x verantwoordelijkheid x verandering
Dit klinkt misschien als een kleine stap richting een kleinere voetafdruk, maar dat is precies wat deze Klimaatgesprekken zo interessant maakt. Door met elkaar in gesprek te gaan over de impact van onze gedragingen, worden we ons tegelijkertijd bewust van de impact van mogelijke veranderingen. Door eerlijk en kritisch te kijken naar mijn eigen gedrag, en in hoeverre dat effect heeft op de klimaatverandering, voel ik mijn verantwoordelijkheid. Door hierover samen met anderen in gesprek te gaan, groeit het idee dat we daadwerkelijk een verschil kunnen maken door andere keuzes te maken in ons dagelijks gedrag. Ik ben me er in ieder geval nu al een stuk bewuster van dat alle activiteiten die we ondernemen een voetafdruk op de aarde achterlaten. De één ietsje groter dan de ander. Als iedereen dit stukje bewustzijn creëert, zijn we al een heel eind op weg. We hebben immers maar één aarde.
Doe je mee?
Bekijk het originele artikel van Isabelle via deze link.