tekst: Judith Brouwer en Lia van Strien
Het afgelopen jaar eindigde met een gigantische klimaatklapper: op 20 december, bekrachtigde de Hoge Raad het eerder uitgesproken Urgenda-vonnis dat de Staat voor het einde van dit jaar moet uitkomen op 25% CO2-uitstootreductie, vergeleken met 1990. De Hoge Raad oordeelde op basis van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) en het VN-klimaatverdrag dat dit vonnis rechtsgeldig is ‘wegens het risico van een gevaarlijke klimaatverandering die ook de ingezetenen van Nederland ernstig kan treffen in hun recht op leven en welzijn’.
40-puntenplan
Om het kabinet alvast op weg te helpen, overhandigde Urgenda in juni 2019 samen met ruim 700 organisaties al een 40-puntenplan (dat inmiddels zelfs is uitgegroeid tot een 50-puntenplan). Door in te zetten op de gesuggereerde oplossingen, waarvan sommige overigens al zijn uitgevoerd, zou zonder nieuwe wetgeving 25% reductie te behalen zijn! Het plan bevat een mix van acties voor de overheid (zoals de veestapel terugdringen, duurzaam bosbeheer en 100.000 huurhuizen energieneutraal maken), en acties die jij en ik ook zonder overheidsbemoeienis kunnen oppakken. Klik eens rond in de lijst (met onderbouwing van de maatregelen) en ontdek welke CO2-uitstoot vermeden kan worden als we op de snelweg gas terugnemen, onze autobanden op spanning houden, stoppen met recreatief gebruik van lachgas of onze data in de Cloud regelmatig opruimen.
Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, noemt veel suggesties ‘2 of zelfs 3 voor de prijs van 1, omdat ze ook oplossingen bieden voor het stikstofprobleem of de natuur’. Da’s natuurlijk mooi meegenomen! En als het kabinet snel met de punten aan de slag gaat en wij een handje helpen, kan het zelfs de eígen klimaatambities nog halen: 49% CO2-reductie in 2030. Dat zou natuurlijk helemaal geweldig zijn! Minnesma beloofde aan de vooravond van de uitspraak tijdens een (terug te kijken) bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger overigens dat haar organisatie het kabinet bij de les zal houden, door mee te rekenen met de acties van het kabinet en ze nauwkeurig te monitoren.
Hoe kun jij helpen?
Bekijk het 40-puntenplan en noteer de stappen die je ook zonder de overheid al kunt zetten. Maak bijvoorbeeld drie categoriën: 1) veranderingen die je eigenlijk vandaag nog kunt doorvoeren (ook ’s avonds met max. 100 km/uur over de snelweg, een extra dag per week vega(n) eten), 2) acties die wat voorbereiding of tijd kosten (je data in de Cloud opruimen, enkel glas vervangen door HR++ glas) en 3) stappen die je wilt onderzoeken (een groen dak aanleggen).
Hou de politiek scherp. Kies wijs. Zoals Jelmer Mommers in Hoe gaan we dit uitleggen benadrukt: we hebben nog maar drie Tweede-Kamerverkiezingen tot 2030, wanneer de overheid volgens haar eigen doelstelling 49% reductie behaald wil hebben. Daarnaast zijn er natuurlijk nog provinciale, gemeentelijke en Europese verkiezingen – en vergeet die voor het waterschap niet. Anders dan een paar jaar geleden is het klimaat geen linkse of rechtse kwestie meer, maar partij-overstijgend. In (bijna) elke politieke partij zitten voorstanders van een stevig klimaatbeleid. Zoek op wie dat binnen jouw voorkeurspartij zijn en stem op de pleitbezorgers voor effectieve klimaatmaatregelen.
Laat zien dat je bereid bent stappen te zetten. Je stem geeft de politiek een bemoedigend zetje in duurzame richting. Maar het signaal dat je afgeeft aan politiek en medeburgers wordt krachtiger als je je gedrag ook aanpast. Als steeds meer mensen hun gedrag verduurzamen, is dat door de politiek op te vatten als draagkracht voor klimaatvriendelijker beleid.
Uit je zorgen. Onderteken petities, demonstreer, schrijf (lokale) politici aan, benut inspraakmogelijkheden, bijvoorbeeld via de Regionale Energie Strategieën, die bepalen hoe de klimaattransitie in jouw regio vorm krijgt. Zijn er enquêtes, inspraakavonden, adviesraden, burgerinitiatieven? Er zijn allerlei organisaties waar je je bij kunt aansluiten die belangrijke thema’s op de politieke agenda proberen te krijgen, en die je als vrijwilliger bij hun campagnes kunt helpen. En als je je stem op hoog niveau wilt laten spreken: soms vraagt de Europese Commissie input van burgers over te ontwikkelen beleid over klimaatgerelateerde zaken.
Praat erover. Een van de belangrijkste dingen die je voor het klimaat kunt doen, is het gesprek erover aangaan. Met de politiek én met de mensen om je heen. Wil je weten hoe? Op 6 februari start de tweede en verbeterde editie van onze zesdelige e-course Klimaatgesprekken voeren; schrijf je in, dan krijg je zes weken lang tips voor betere klimaatgesprekken in verschillende situaties. Met kinderen, met familie of vrienden, op je werk, op social media, én met de politiek.